(επιμέλεια: Μαρίνα Πατρώνου, Ψυχολόγος Κ.Ε.Σ.Υ. Καστοριάς)
Άγχος, φόβος, ανασφάλεια, πανικός, εξάντληση… Είναι μερικά μόνο από τα συναισθήματα που νιώθουμε ή νιώσαμε κάποια στιγμή όλοι μας την περίοδο αυτή που διανύουμε, κατά την οποία έχουμε έρθει αντιμέτωποι με πρωτόγνωρες, για τα μέχρι τώρα δεδομένα της καθημερινότητάς μας, καταστάσεις.
Είναι όλα φυσιολογικά! Κανείς μας δεν ήταν προετοιμασμένος να «χάσει τον έλεγχο» της ζωής του, να στερηθεί την ελευθερία του και να ανησυχεί τόσο έντονα για το τι θα φέρει η επόμενη μέρα. Επομένως, δεν πειράζει να αγχωνόμαστε… Είναι λογικό να φοβόμαστε… Είναι αναμενόμενο να ασφυκτιούμε… Αυτό που χρειάζεται είναι να προφυλάξουμε τον εαυτό μας από τις διαστάσεις που μπορεί να πάρουν τα συναισθήματα αυτά και την έντασή τους, όσο παρατείνεται η εφαρμογή των μέτρων κατά της πανδημίας και καλούμαστε να συνεχίσουμε έναν τελείως διαφορετικό τρόπο ζωής.
- Έχουμε στο μυαλό μας ότι την ίδια κατάσταση βιώνουμε όλοι μας κι, επομένως, έστω κι αν νιώθουμε αβοήθητοι και «εγκαταλειμμένοι», στην πραγματικότητα δεν είμαστε μόνοι… Εξακολουθούμε να έχουμε τους δικούς μας ανθρώπους, οι οποίοι μας σκέφτονται (ίσως περισσότερο δεδομένων των συνθηκών) και μας αγαπάνε το ίδιο όπως κι εμείς
- Επικοινωνούμε, λοιπόν, όσο πιο συχνά μπορούμε με τους αγαπημένους μας, για να παίρνουμε δύναμη και κουράγιο ο ένας από τον άλλο, αλλά και για να καθησυχάζεται η ανησυχία μας για την υγεία και την ασφάλειά τους
- Αφιερώνουμε, έστω λίγο, χρόνο μέσα στη διάρκεια της ημέρας αποκλειστικά για τον εαυτό μας, προκειμένου να ασχοληθούμε με κάτι που μας ευχαριστεί και μας ηρεμεί. Από ένα απλό ζεστό αφρόλουτρο ή περιποίηση – καλλωπισμό έως το διάβασμα ενός βιβλίου, το άκουσμα του αγαπημένου μας τραγουδιού, η επικοινωνία με την/ τον κολλητή/ ό μας και ένα σωρό άλλα πράγματα που πριν δεν προλαβαίναμε να κάνουμε, λόγω του φορτωμένου μας προγράμματος
- Αποφεύγουμε τη συνεχή έκθεσή μας σε ατέλειωτες πληροφορίες και ενημερώσεις σχετικά με την εξέλιξη της πανδημίας. Το μόνο που θα καταφέρουμε έτσι είναι να εντείνουμε το άγχος και τη δυσφορία μας. Επιλέγουμε μια συγκεκριμένη ώρα της ημέρας για την ενημέρωσή μας και προτιμάμε αυτή να προέρχεται από έγκυρες πηγές που μας εμπνέουν σιγουριά και εμπιστοσύνη
- Φροντίζουμε της σωματική μας υγεία, υιοθετώντας μια ισορροπημένη διατροφή, παρέχοντας στον εαυτό μας μια στοιχειώδη έστω άσκηση και επαρκή ύπνο και αποφεύγοντας ή μειώνοντας (όσο είναι δυνατό) συνήθειες όπως το αλκοόλ, το κάπνισμα ή η αλόγιστη κατανάλωση φαρμάκων. Ο πιο υγιεινός τρόπος ζωής ενδέχεται να συμβάλει και στη ρύθμιση του συναισθήματός μας, καθώς μπορεί να βελτιώσει τη διάθεσή μας και να αυξήσει τα επίπεδα της αισιοδοξίας μας
- Αναγνωρίζουμε και αποδεχόμαστε τα συναισθήματά μας, καθώς και το «δικαίωμά» μας σ’ αυτά, αλλά προσπαθούμε παράλληλα να φέρουμε στην επιφάνεια δυνάμεις και ικανότητες που σίγουρα διαθέτουμε, προκειμένου να ανταπεξέλθουμε στη δύσκολη, ομολογουμένως, αυτή κατάσταση
- Μοιραζόμαστε τα συναισθήματα αυτά με το σύντροφό μας. Είναι, αφενός, ανακουφιστικό να αισθανόμαστε ότι και ο άλλος νιώθει το ίδιο με μας και, αφετέρου, το να γνωρίζει ο ένας πώς νιώθει ο άλλος θα διευκολύνει την καλύτερη κατανόηση και ορισμένων συμπεριφορών που μπορεί να πηγάζουν από τη συναισθηματική μας κατάσταση
- Δημιουργία ενός καθημερινού προγράμματος δραστηριοτήτων για όλη τη διάρκεια της ημέρας, απαλλαγμένου όμως από το βάρος της καταναγκαστικής εφαρμογής του, που θα συμβάλει στην αποφυγή σκέψεων του τύπου «και τώρα τι κάνω;»
- Προσπαθούμε να εστιάζουμε στο εδώ και τώρα και αποφεύγουμε το άγχος και την αβεβαιότητα που μπορεί να μας προκαλεί η σκέψη του αύριο
- Όταν νιώθουμε «πεσμένοι» ψυχολογικά, αγχωμένοι ή ιδιαίτερα πιεσμένοι, αναζητούμε την αιτία των συναισθημάτων αυτών. Είναι κάτι για το οποίο υπάρχει πρακτική λύση; Είναι κάτι που θα βελτιωθεί με την πάροδο του χρόνου ή είναι κάτι για το οποίο δεν μπορώ πραγματικά να κάνω κάτι; Μ’ αυτόν τον τρόπο θα συνειδητοποιήσουμε ότι για τη μεν πρώτη περίπτωση υπάρχει τρόπος να αντιδράσουμε, για τις δε άλλες δεν έχει νόημα να ανησυχώ, αφού δεν είναι στο χέρι μου να το αλλάξω.
Αν, παρ’ όλα αυτά, τα αρνητικά συναισθήματα μας κατακλύζουν και νιώθουμε αβοήθητοι απέναντί τους, αφήνοντας την ένταση και τη διάρκειά τους να επηρεάζει τη λειτουργικότητά μας, δε διστάζουμε να αναζητήσουμε εξειδικευμένη βοήθεια, επικοινωνώντας με αρμόδιους φορείς.
(Πηγή: ΕΚΠΑ – Ιατρική Σχολή – Α΄ Ψυχιατρική Κλινική «Ψυχική διαχείριση της πανδημίας COVID-19 στο γενικό πληθυσμό»)