Της Κάτση Σωτηριάννας Ραφαέλας, Λογοθεραπεύτριας Κ.Ε.Σ.Υ. Καστοριάς

1. Οι γονείς ανησυχούν ότι το παιδί τους δε χρησιμοποιεί τόσες πολλές λέξεις όσες τα συνομήλικα παιδιά.

Τι πρέπει να κάνουμε σε περίπτωση που το παιδί μας δεν έχει το απαιτούμενο λεξιλόγιο;

• Καταγράφουμε τον αριθμό των λέξεων που λέει το παιδί.
• Κάνουμε λίστα με τις λέξεις που χρησιμοποιεί.

 

2. Δε κατανοεί τη γλώσσα και δεν εκτελεί τις εντολές όπως κάνουν οι συνομήλικοι του.

Όλοι οι γονείς όταν απευθύνονται στους ειδικούς και ερωτώνται αν το παιδί τους κατανοεί αυτά που του λένε, η απάντηση της πλειοψηφίας είναι ότι το παιδί μου καταλαβαίνει τα πάντα.

Όντως τα παιδιά καταλαβαίνουν τα πάντα χρησιμοποιώντας μόνο τις λεκτικές εντολές που δέχονται  ή απλά καταλαβαίνουν τα πάντα μέσα από τις χειρονομίες που κάνουμε όταν τους μιλάμε;

Συνηθίζουμε όταν απευθύνουμε το λόγο σε κάποιον:

• Να χρησιμοποιούμε τα χέρια μας
• Να κάνουμε κινήσεις με το σώμα μας
• Να κάνουμε χειρονομίας
• Το πρόσωπο μας να κάνει μορφασμούς και να παίρνει διάφορες εκφράσεις ανάλογα με τη διάθεση μας

Άρα δε μπορούμε να είμαστε σίγουροι ότι τα παιδιά  καταλαβαίνουν το λόγο καθαρά μέσα από τη χρήση της ομιλίας αλλά  και από τις χειρονομίες που κάνουμε.

3. Το παιδί δεν αναζητά τη συναναστροφή με άλλα παιδιά.

Όταν το παιδί δε συναναστρέφεται με αλλά παιδιά γεννιέται η ανησυχία στους γονείς γιατί το παιδί τους δεν θέλει να παίξει με τα συνομήλικα παιδιά.

Μπορεί να οφείλεται η μειωμένη συναναστροφή;

α) Σε έλλειψη ενδιαφέροντος επικοινωνίας

β) Σε έλλειψη βλεμματικής επαφής

γ) Σε απλή έλλειψη ενδιαφέροντος να παίξει με τα συνομήλικα παιδιά

Σε κάθε περίπτωση όμως που οι γονείς ανησυχούν για την ελλειπή επικοινωνία των παιδιών τους θα πρέπει να αναζητήσουν μια περαιτέρω συμβουλή κάποιου εκπαιδευτικού που θα μπορέσει να εξακριβώσει το αίτιο της ελλειπούς κοινωνικής συνδιαλλαγής.

4. Χρησιμοποιεί το παιδί φωνή για να επικοινωνήσει;

Συνήθως η πρώτη φωνή που βγάζει ένα  παιδί είναι (Ααααα, Αχχχχχ ) κατά το στάδιο του βαβίσματος (μέχρι 12 μηνών).

Μετά τους 12 μήνες θα πρέπει να αρχίσει η σταδιακή κατάκτηση και εκφορά λέξεων, και  οι γονείς καλό θα ήταν να κάνουν μια καταγραφή του λεξιλογίου που χρησιμοποιεί το παιδί αλλά και ποτέ ξεκίνησε η έναρξη της ομιλίας.

5. Το παιδί είναι απογοητευμένο

 Τι κάνει ένα παιδί όταν δε μπορεί να εκφραστεί;

• Εμφανίζει σημάδια εκνευρισμού
• Κλαίει
• Εμφανίζει σημάδια επιθετικότητας

 Αναπτυξιακά Ορόσημα Γλωσσικής Ανάπτυξης

Τα στάδια ανάπτυξης λόγου και ομιλίας σε συγκεκριμένες ηλικιακές περιόδους, σύμφωνα τον Σύλλογο Επιστημόνων Λογοπαθολόγων Λογοθεραπευτών Ελλάδος (ΣΕΛΛΕ).

Ηλικία 0 – 6 μηνών

• Αναγνωρίζει ήχους
• Εντοπίζει τον ήχο γυρνώντας το κεφάλι
• Μιμείται ήχους
• Χρησιμοποιεί ήχους ή χειρονομίες για να υποδείξει ανάγκες
• Χρησιμοποιεί τα φωνήματα /b/, /p/ και /m/ όταν μουρμουρίζει

Ηλικία 7 – 12 μηνών

• Καταλαβαίνει το ναι και το όχι
• Καταλαβαίνει και αποκρίνεται στο όνομά του
• Ακούει και μιμείται περισσότερους ήχους
• Αναγνωρίζει λέξεις που σχετίζονται με συνηθισμένα αντικείμενα
• Έχει εκφραστικό λεξιλόγιο 1-3 λέξεων
• Κατανοεί απλές εντολές

Ηλικία 13 -18 μηνών

•  Χρησιμοποιεί ηχολαλία;
• Παράγει συνήθως ακατάληπτη ομιλίας;
• Έχει εκφραστικό λεξιλόγιο 3-20 ή περισσότερες λέξεις;
• Παράγει φράση 2 λέξεων

 Ηλικία 19 – 24 μηνών

• Αρχίζει να συνδυάζει ουσιαστικά και ρήματα
• Αρχίζει να χρησιμοποιεί αντωνυμίες
• Απαντά στην ερώτηση «τι είναι αυτό;»
• Γνωρίζει 5 μέρη του σώματος
• Έχει εκφραστικό λεξιλόγιο 50 με 100 ή και περισσότερες λέξεις
• Έχει αντιληπτικό λεξιλόγιο 300 ή περισσότερων λέξεων

Ηλικία 2 – 3 ετών

• Ο λόγος είναι καταληπτός 50 – 75%
• Συνεχίζει να ηχολαλεί όταν συναντά δυσκολίες στο λόγο
• Καταλαβαίνει το «ένα» και τα «πολλά»
• Εκφράζει την ανάγκη για τουαλέτα (πριν, κατά τη διάρκεια ή μετά)
• Ζητάει αντικείμενα με το όνομά τους
• Αναγνωρίζει διάφορα μέρη του σώματος
• Ακολουθεί απλές εντολές και απαντά σε απλές ερωτήσεις
• Κάνει ερωτήσεις με 1 ή 2 λέξεις
• Χρησιμοποιεί φράσεις 3-4 λέξεων, με υποκείμενο- ρήμα- αντικείμενο
• Έχει αντιληπτικό λεξιλόγιο 500 ή 900 ή περισσότερων λέξεων
• Έχει εκφραστικό λεξιλόγιο 50 έως 250 ή περισσότερων λέξεων (ραγδαία ανάπτυξη κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου)

Ηλικία 3 – 4 ετών

• Καταλαβαίνει τη λειτουργία των αντικειμένων
• Ακολουθεί εντολές που αποτελούνται από 2 και 3 μέρη
• Ρωτάει και απαντάει σε απλές ερωτήσεις (ποιος, τι, που, γιατί)
• Συχνά κάνει ερωτήσεις και ζητά λεπτομέρειες στις απαντήσεις
• Χρησιμοποιεί 4 με 5 λέξεις στις προτάσεις
• Χρησιμοποιεί ουσιαστικά και ρήματα πιο συχνά
• Έχει ένα αντιληπτικό λεξιλόγιο 1200 – 2000 λέξεων
• Έχει εκφραστικό λεξιλόγιο 800 – 1500 λέξεων
• Ο λόγος είναι 80% καταληπτός

Ηλικία 4 – 5 ετών

• Κατανοεί τις έννοιες των αριθμών έως το 3
• Αναγνωρίζει 1 έως 3 χρώματα
• Έχει αντιληπτικό λεξιλόγιο 2800 ή περισσότερων λέξεων
• Έχει εκφραστικό λεξιλόγιο 900 έως 2000 ή περισσότερων λέξεων
• Μετράει ως το 10 μηχανικά
• Χρησιμοποιεί προτάσεις 4 έως 8 λέξεων
• Απαντά σε σύνθετες ερωτήσεις που αποτελούνται από 2 μέρη
• Αναμεταδίδει με ακρίβεια μια μεγάλη ιστορία

Ηλικία 5 – 6 ετών

• Ονομάζει 6 βασικά χρώματα και 3 βασικά σχήματα
• Ακολουθεί εντολές που αποτελούνται από 3 μέρη
• Κάνει ερωτήσεις με το «πως»
• Απαντά λεκτικά στο «Γεια» και στο «Τι κάνεις;»
• Έχει αντιληπτικό λεξιλόγιο περίπου 13000 λέξεις
• Αναμεταδίδει με ακρίβεια μια ιστορία
• Τραγουδά ολόκληρα τραγούδια και απαγγέλει παιδικά ποιηματάκια

Ηλικία 6 – 7 ετών

• Ονομάζει κάποια γράμματα, αριθμούς και νομίσματα
• Τοποθετεί κατά σειρά αριθμούς
• Κατανοεί το «αριστερά» και το «δεξιά»
• Απασχολείται με συζητήσεις
• Έχει αντιληπτικό λεξιλόγιο περίπου 20000 λέξεων
• Χρησιμοποιεί προτάσεις 6 λέξεων περίπου
• Κατανοεί τις περισσότερες έννοιες του χρόνου
• Απαγγέλει το αλφάβητο
• Μετράει ως το 100 μηχανικά

Βιβλιογραφία

Σύλλογος Επιστημόνων Λογοπαθολόγων Λογοθεραπευτών Ελλάδος, (2017). Στάδια Ανάπτυξης Λόγου και Ομιλίας. .